درمان زخم های دیابتی

درمان زخم های دیابتی

 زخم پای دیابتی

یکی از معضلات افراد دیابتی، قطعا زخم پای دیابتی است. برای اینکه بتونیم راه های تشخیص و درمان زخم های دیابتی را بشناسیم در ابتدا باید بدانیم که دیابت چه نوع بیماری است؟

دیابت یا همان بیماری قند خون نوعی بیماری است  که طی آن تولید انسولین در بدن کاهش یافته ویا کاملا قطع میشود ویا انسولین کافی تولید میشود ولی بدن نسبت به دریافت آن مقاومت میکند .

 

نقش انسولین در بدن اجازه دادن به سلول ها جهت دریافت گلوکز خون میباشد که به این ترتیب موجب تنظیم قند خون میشود . حالا اگر عملکرد انسولین مختل شود میزان گلوکز خون بالا رفته و در نهایت منجر به بالا رفتن قند خون میشود.

بالا رفتن قند خون همانند سایر بیماری ها عوارضی را به دنبال دارد . از جمله این عوارض میتوان به آسیب دیدن اندام های مختلف بدن به خصوص کلیه ها ، چشم و قلب و همچنین آسیب به سیستم عصبی اشاره کرد .

یکی از عوارض مزمن و طولانی مدت بیماری افزایش قند خون ، ایجاد زخم پای دیابتی است که به سیستم عروقی و عصبی بیمار آسیب وارد کرده و به دنبال آن بیمار مبتلا به عفونت استخوان شده و با پیشروی آن منجر به قطع کامل عضو یا یا قسمتی از آن میشود.

تفاوت زخم افراد دیابتی با زخم افراد غیر دیابتی

زخم هایی که در افراد سالم به راحتی بهبود پیدا میکنند ، در افراد دیابتی به سختی بهبود میابند به همین دلیل است که این افراد نباید از جزئی ترین زخم ها و خراشیدگی ها به سادگی عبور کنند زیرا همانطور که در بخش قبل بیان شد در صورت عدم درمان به موقع ممکن است  زخم پیشرفت کرده و خسارت جبران ناپذیری به بدن وارد کند.

وجود برخی عوامل در بیماران مبتلا به دیابت به معنای قرار گرفتن افراد در معرض خطر ابتلا به زخم پای دیابتی می باشد . وجود تاول یا زخم های سطحی و کوچک بر رو پا ها،  داشتن علائم بالینی عفونی ،وجود بافت مرده(نکروز) در اندام ها به  ویژه پاها ،داشتن سابقه قطع عضو در خانواده از عوامل هشدار دهنده ابتلا به زخم پای دیابتی به شمار میروند.

توجه به میزان قند خون در زخم پای دیابتی

اطلاع از میزان قند خون بیمار  در بهبود یافتن زخم ها بسیار حیاتی است . اندازه گیری روزانه قند خون افراد مبتلا به دیابت برای مطلع شدن از سطح قند خون بیمار ،روند درمان را بهبود میبخشد .

هنگامی که قند خون بدن از حد نرمال یعنی *110میلی گرم در دسی لیتر (در حالت ناشتا) بیشتر شود ، عملکرد گلوبول های سفید دچار اختلال میشود و در نتیجه توانایی بدن در مقابله با باکتری ها کاهش یافته که در نهایت منجر میشود زخم به سختی بهبود یابد و مستعد عفونت باشد . همچنین دیابت با اثر گذاری روی قلب و فشار خون باعث کاهش گردش خون و کند شدن حرکت خون میشود که درنتیجه انتقال مواد مغذی لازم برای بهبود زخم مختل شده و بهبود زخم با مشکل رو برو میشود .

درجه بندی زخم های دیابتی

درجه صفر:

در این درجه پوست پای بیمار فاقد هرگونه آسیب بافتی است اما در معرض خطر آسیب بافتی و بروز زخم دیابتی میباشد . برای مثال فرد دیابتی را تجسم کنید که  هیچ زخم مزمنی در اندام تحتانی خود ندارد اما به خاطر دفورمیته(بدشکلی) پاهایش باید اقدامات پیشگیرانه را رعایت کند.

درجه یک:

زخم سطحی است که طی آن تمام ضخامت پوست ،بدون آسیب به بافت های زیرین پوست از بین رفته است .

درجه دو:

علاوه بر اینکه عمق زخم زیاد است ،تمام لایه های پوست /استخوان / تاندون در معرض دید میباشد .در این درجه از زخم ممکن است عفونت موضعی به صورت درگیر شدن فاشیا و تاندون دیده شود اما عفونت استخوانی وجود ندارد.

درجه سه:

مشابه درجه دو بوده با این تفاوت که عفونت استخوانی نیز به ویژگی های زخم اضافه شده است .

درجه چهار:

زخم شامل بافت نکروز(بافت مرده) شده و ممکن است جراحت به قسمت عضله و استخوان هم برسد ،اما به صورت موضعی ومحدود به یک ناحیه از پا میباشد .

درجه پنج:

در این درجه از زخم بافت مرده (نکروز) گسترش یافته و قسمت اعظمی از پا را درگیر کرده است .در این درجه از زخم دیابتی ،درمان زخم میسر نبوده و بایستی تحت نظر پزشک ،قطع عضو صورت گیرد.

پیشگیری و کنترل

تقریبا همه ما جمله “پیشگیری بهتر از درمان است” را حد اقل یکبار شنیده ایم . زخم های دیابتی هم از این قضیه مستثنی نیستند . از آن جایی که افراد مبتلا به زخم پای دیابتی در اغلب مواقع شروع روند ابتلا را احساس نمیکنند ، خانواده ها نقش موثری در پیشگیری و کنترل زخم میتوانند داشته باشند . برای پیشگیری از ایجاد زخم در بیماران دیابتی راه های مختلفی وجود دارند که مهم ترین و اصلی ترین آنها را شرح میدهیم .

مهم ترین راهی که تاثیر زیادی در پیشگیری دارد کنترل دیابت است چرا که دیابت مسبب اصلی این زخم ها است . از راه های کنترل دیابت مراجعه ماهیانه به پزشک مربوطه،کنترل مستمر قند خون ، تزریق به موقع انسولین و  . . .   در مرحله بعدی افراد باید کفش های راحت و جلو بسته بپوشند و فشار را در کل پا تقسیم کنند . از پوشیدن کفش یا دمپایی جلو باز پرهیز کنند تا حتی المقدور آسیبی به پاهایشان وارد نشود . بعد از هر بار پیاده روی پاهای خود را از جهت وجود تاول یا زخم با دقت بررسی کنید و در صورت مشاهده هرگونه آسیب بافتی حتی کوچک ، بی توجه از آن عبور نکنید . به طور مرتب پاهایشان را شستشو دهید و درنهایت هنگام کوتاه کردن ناخن هایشان باید دقت داشته باشید که به پوست آسیب وارد نکنید . در هنگام سکون مثلا هنگام خواب از تشک مواج  و بالش های طبی استفاده کنید تا فشار از ناحیه مستعد برداشته شود و گردش خون افزایش یابد .

درمان زخم های دیابتی

1. حذف فشار از ناحیه مستعد از طریق تشک مواج /تغییر پوزیشن هر3 ساعت /کفش دیابتی /بالش طبی
2. برداشتن بافت مرده توسط کارشناس زخم (دبریدمان)
3. تمیز کردن و پانسمان مرتب زخم
4. درمان دارویی
5. پانسمان ایده آل